Het kabinet wil van iedereen die een wapenvergunning aanvraagt of verlengt voortaan ras of etnische afkomst vastleggen. Ook politieke opvattingen en religie of levensbeschouwelijke overtuiging worden geregistreerd. 

De wet die dat moet regelen, stuit op grote bezwaren van privacybeschermers en een groot deel van de Tweede Kamer, ook binnen de regeringscoalitie.

De nieuwe eisen voor een wapenvergunning staan in het laatst bekende concept van een wetsvoorstel dat volgende maand voor openbare behandeling naar de Tweede Kamer komt. Het gaat om een wijziging van de Wet wapens en munitie. De wijziging is noodzakelijk om een verscherpte Europese richtlijn voor wapenbezit door te voeren. De privacygevoelige gegevens zouden volgens het wetsvoorstel dertig jaar moeten worden bewaard.

‘Risicofactoren voor wapenbezit zijn divers’, schrijven de ministers Grapperhaus (Justitie) en Schouten (Natuur – vanwege de jachtvergunningen) in de toelichting bij de wet. Daarom heeft de politie, waar een wapenvergunning moet worden aangevraagd, behoefte aan informatie ‘uit verschillende bronnen’ om af te wegen ‘of het veilig is aan iemand het bezit van een wapen toe te staan’. Ook het nog te ontwikkelen systeem van monitoring van alle wapens binnen de EU zou nopen tot brede gegevensverzameling.

Grote bezwaren D66 en CDA

De coalitiepartijen CDA en D66 hebben grote bezwaren. Ook de Autoriteit Persoonsgegevens en de Koninklijke Nederlandse Schietsport Associatie (KNSA) wijzen de nieuwe vereisten af. De Raad van State wil ‘een nadere motivering’. In ambtelijke kringen rond het Binnenhof is verontrust gereageerd, blijkt uit tips die de Volkskrant bereikten via klokkenluidersplatform Publeaks.

De Europese richtlijn is een gevolg van de opeenvolgende aanslagen in Europa, met name die in Parijs in 2015. Daar bleek dat vuurwapens die als gedeactiveerd stonden geregistreerd, door terroristen opnieuw gebruiksklaar waren gemaakt.

Haast

Doel van de richtlijn is door deugdelijke registratie de traceerbaarheid van vuurwapens binnen de EU te verbeteren, geautomatiseerde gegevensuitwisseling te vergemakkelijken en illegaal wapenbezit te bestrijden. Europa heeft daarbij veel haast: de nieuwe voorschriften hadden 15 september moeten ingaan. Die datum is in Nederland en veel andere Europese landen niet gehaald.

De coalitiepartijen CDA en D66 delen de wens tot betere registratie, maar vinden dat het kabinet te ver gaat. ‘Wij moeten deze privacygrens niet overschrijden’, zegt D66-Kamerlid Monica den Boer. ‘Het is volgens de minimumeisen van de Europese richtlijn ook helemaal niet nodig. Wij doen niet aan discriminatie en etnisch profileren, dus deze bijzondere persoonsgegevens moeten uit het wetsvoorstel.’ 

CDA-Kamerlid Chris van Dam: ‘Ik kan me geen situatie voorstellen die rechtvaardigt dat dit zo in de wet wordt opgenomen.’

Directeur Sander Duisterhof van de koepel van schietverenigingen KNSA vindt dat de beoogde registratie ‘een discriminerende en stigmatiserende werking kan hebben’. Wie lid wil worden van een schietvereniging moet eerst een Verklaring Omtrent Gedrag (VOG) overleggen. Wie vervolgens met een eigen wapen wil schieten, moet bij de politie (formeel de korpschef) een vergunning aanvragen. Dit geldt ook voor jagers.

Nauwelijks incidenten legale wapens

‘De vereisten daarvoor gaan al veel verder dan een VOG’, zegt Duisterhof. ‘Met legale wapens gebeuren ook bijna geen incidenten.’ De schietpartij in een winkelcentrum in Alphen aan den Rijn in 2011 was volgens hem een uitzondering. ‘Dat terroristen nu zenuwachtig zouden worden van deze nieuwe regelgeving, is een idee van politici.’

Ook de Autoriteit Persoonsgegevens ziet in de Europese richtlijn geen rechtvaardiging voor de vergaande passage in de nieuwe wapenwet. Zij concludeert dat ‘vooralsnog onvoldoende de noodzaak (…) is gemotiveerd van de verwerking van de genoemde bijzondere persoonsgegevens door de korpschef’.

Het ministerie van Justitie en Veiligheid wil niet ingaan op de vraag of de minister voet bij stuk houdt. De wet gaat over enkele weken naar de Tweede Kamer. De politie verstrekt jaarlijks zo’n 70 duizend vergunningen voor ruim 200 duizend vuurwapens.

Bron: De Volkskrant
Foto:  Joost van den Broek / de Volkskrant